Qish chillasi va chilla suvi foydalari

Bolaligimizda  shunaqa qorlar yog‘ardiki,   ikkinchi qavatdagi ayvonimizdan  tomorqa ichiga sirpanchiq  uchsa  bo‘lardi. Issiq  kiyinib, mahallamizdagi do‘ngda  soatlab chana uchardik.  Qorbobo yasab,  qorbo‘ron o‘ynab  , obdon charchaganimizdagina  ikki yuzimiz qizarib uyga kirardik. Ba'zan onalarimiz gurillab yonib turadigan  pechka oldiga  sudrab, majburlab  olib  kelishardi....

Har  tong  kuraladigan qorlar,  taraklab muzlab qoladigan  yer, xaftalab erimay, bo‘g‘otdan  yergacha  cho‘ziladigan sumalaklar hamon  esimda. Shunaqa  izg‘irinlar   bo‘lardiki, shahrimizdagi  kichkina ko‘l  muzlab  qolib, ustida bir maktab bolasi xokey  o‘ynab, chana  uchardik.    

Tavba, u    sovuqlarni hech kim  anomal  ham demasdi. 

Qishloqqa  gaz  quvurlari  tortilmagan,  qirmizi balonlarda keladiganini esa, faqat ovqat va  choy qaynatishgagina ishlatilar,   qishda  gazning  vazifasini ham  pechka  bajarib berardi.  Ya'ni kichikroq    pildiraqlarini olib chovgum,  obdasta, kattaroqlarini olib  tova, qozon qo‘ysa bo‘lardi.   

Onam  shahar kasalxonasida hamshira bo‘lib, deyarli  har kuni   ishda edi.  Unda,  xozirgiday har qadamdagi  oshxonalar, qaxvaxonalar, bir qo‘ng‘iroq  bilan  keltiriladigan tayyor  taomlar  qayda?

 Qozon  bo‘sh bo‘lsa,   nonni  otashkurak  ustida qizdirib,    shakar yoki asalli choyga bo‘ktirib yeb, yana    ko‘chaga, qor o‘ynagani chopardik.  

Bu yil  ozroq  bo‘lsada  bolaligimizdagi kabi qish  bo‘layotganidan  sevindim.  Sababi  ayozli ob-havo inson tanasi uchun juda foydalidir.

Qish  tanani zararli mikroblardan tozalash uchun ham ajoyib vaqt. 

 Ayozli ob-havo tanani  tiriltirishga yordam beradi. 

Dadam  eng  qattiq sovuqlarda ham ko‘chaga chiqib, toza havoda  o‘ynashimizni buyurardi.  

Shifokor  bo‘libgina, buning sababini  angladim.  

 Past haroratlarda atrof-muhit  kamroq ifloslangan bo‘ladi. Virus va mikroblarning ko‘payishi va ularning tajovuzkorligi kamayadi. 

 O‘pka chang zarralaridan tozalanishi uchun odam tashqariga chiqib, toza havoda  ko‘proq  nafas olishi kerak. 

Agar shu  payt   shahar tashqarisida bo‘lsangiz, yanam yaxshi. 

Sovuq havodagi jismoniy faoliyat davomida  tanamizga tahdid soladigan infeksiyalarga qarshi kurashadigan himoya hujayralari faollashadi. 

 Shu tufayli immunitetni kuchaytiruvchi interferon ishlab chiqarish ham ortadi.

Sovuq havoda  yurish  miya  uchun  ham koni   foyda. Faqat,     burun orqali chuqur -chuqur  nafas olish kerak.  Chunki burun yo‘llari murakkab reseptorlar  bilan qoplangan bo‘lib,  past harorat ularni qitiqlaydi.   Bu -  reseptorlardagi neyronlar  orqali  mudrab yotgan    asab tizimini ham uygotadi.    Natijada metabolizm tezlashadi. Bu  bosh miya  faoliyatini faollashishiga    yordam beradi.

Sovuq havoning samaradorligi birinchi marta Pol'shada 1879- yilda shifoxonalardan birida sezilgan.  Chechak bilan kasallangan bemor xonadan chiqib, sovuq havoda bog‘da uzoq vaqt o‘tiradi. Tez orada uning ahvoli yaxshilandi.  Shundan so‘ng mahalliy shifokorlar chechak bilan og‘rigan bemorlarni isitilmaydigan xonaga ataylab yotqizishni boshladilar.

 Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, sovuq  og‘riq bilan ham  kurashishga yordam beradi: 5 darajadan past haroratda asab tugunlarining sezgirligi pasayadi va og‘riq signali miyaga etib bormaydi.  Shuning uchun, sovuq havoda sayr qilish, ayniqsa, bosh og‘rig‘idan aziyat chekadiganlar uchun foydalidir.

Ayoz   ruhiy zo‘riqishdan ham  xalos bo‘lishga yordam beradi: uzoq ish kunidan so‘ng balkonga chiqish yoki parkda qisqa sayr qilib, chuqur-chuqur   nafas olib  sayr  qiling.    Agar sovuq tashqarida  - 7 darajadan   yuqori bo‘lsa, u holda sekinroq  va sokiroq  nafas olgan ma'qul.  

Ayozni yoshlik va salomatlik eliksiri deb ha    atash mumkin. U moddalar almashinuvini faollashtirib,   tanamizni ichkaridan ham, tashqaridan ham  yoshartiradi.    Chunki  past haroratda qon aylanish faollashadi  va barcha organ tizimlarining quvvatini   oshiradi.

 Bu  teriga, mushaklarga, yurak-qon tomir tizimiga foydali ta'sir ko‘rsatadi.   Shuningdek sovuq gemoglobin darajasini oshirishga va qizil qon hujayralarini  ishlab chiqarishni ko‘paytirishga yordam beradi.

 Bundan tashqari, sovuq havo xolesterinning yonishini kuchaytiradi va tanani “silkitadi“.   Natijada qon aylanish yaxshilanib,  metabolizm tezlashib, semizlar  ozadi.  

Bejizga chilladan so‘ng keladigan   ilik  uzildi davrini-   yo‘g‘on cho‘zilib, ingichga uziladigan  davr deyilmaydi.  

Ayoz- eng  zo‘r psixolog!   Sovuq havoda sayr - stressni davolaydi.   Odam noldan past haroratlarda ko‘chaga chiqqanda, tana ijobiy impul's oladi.  Sovuq havo baht gormoni - serotonin ishlab chiqarishni oshiradi, bu stressning paydo bo‘lishiga to‘sqinlik qiladi.

 Ayozda avtonom asab tizimi mustahkamlanadi.  

Sovuq  havodagi  jismoniy  harakatlar     qon bosimi baland  insonlar  uchun  ham  foydalidir. 

Xa, yana  bir gap.  Bolaligimizda  bobom  chillada  ma'lum muddat  atayin qorda  yalang  oyoq yurardilar.    Dadam, onamga  ko‘rsatmay, bizga ham  oyoq kiyimizni  yechishni  buyurardi.  Birinchi kuni   bir, ikki  daqiqa,  keyingi kunlari besh-olti daqiqa  qorda yalang  oyoq  chopardik.  

Qiziq, oeqlarimiz  muzlash o‘rniga qiziy boshlardi.  

So‘ng    oyog‘imizni toza sochiqda  quritib,  jun paypoq  va   poyafzalimizni kiyib  olardik. 

Ushbu usul tufayli butun tana isinadi va qon faolroq aylana boshlaydi, bu esa immunitetni mustahkamlashga yordam beradi.

Bu biroz g‘alatiroq   tuyular, ammo  raxmatli  bobomning   o‘sha   usullari bizni anchagina chiniqtirgan. Alxamdulillax, kam kasal  bo‘lamiz. 

Xozir    odamlar qishki sovuqda uyga biqinishadi.

Issiq  choy, issiq  ovqat, issiq  kiyim va   issiq  uy bo‘lsa bo‘ldi.  To‘g‘ri, bizda uningsiz  ham  gaz, elektr  muammolari yetarli bo‘lib,  uylarni   me'yorda  isitish   ham  qiyin.  Biroq, imkoniyatlariga  ko‘ra  me'yoridan  ortiq  isitadiganlar ham bor.  Ba'zi uylarga kirib  xommom  qilib tashlashganiga guvoh  bo‘laman.     Ehtimol,gapim erish tuyular,  biroq  bunday issiqning   zarari  foydasidan  ko‘proqdir.  

ChILLA  SUVI 

  Onamni  eng  zo‘r dorisi xozir  ham -     chillada yoqqan qorning  suvidir.  Yozda  oftob ursa  ham, boshimiz  ogoisa ham, kimdingdir  qon  bosimi  oshsa  ham  chilla suvidan  beradi.  

Yara-chaqa  toshgan go‘dak  ham shunday  suvda   cho‘miltiriladi.   Mutaxassilarining fikricha, chilla  suvi insonni  bo‘shagan   energiya zahirasini  to‘ldirishga yordam  beradi. Turli kasalliklarga qarshi turish uchun tanani salomatlik va kuch bilan to‘ldiradigan tabiiy energiya manbai hisoblanadi.  Qayd etilishicha, molekulala

rning strukturaviy xususiyatlari tufayli bu suv har qanday yoshdagi inson organizmiga ijobiy ta'sir ko‘rsatadi.

 Chilla  suvining foydali xususiyatlari orasida quyidagilar alohida ta'kidlanadi:

Metabolik jarayonlarni tezlashtiradi.

 Har qanday turdagi allergiyadan xalos bo‘lishga yordam beradi.

Toksinlarni  tanadan chiqaradi. 

Immunitetni mustahkamlaydi. 

Ovqat hazm qilishga yordam beradi. 

Foydali ish  koefisentini oshiradi. 

 Xotirani faollashtiradi. 

 Uyquni yaxshilaydi.

Qon tomir kasalliklarida  yordam beradi.

Xuddi shu xususiyatlarga  baland tog‘lardagi muzliklardan   oqib tushguvchi irmoq  suvlari ham egadir.  

Bunday   shifobahsh   suvni uy  sharoitida  ham tayyorlash  mumkin. 

Oddiy  krandan  suv  oling   va  uni  bir necha soat davomida tindiring.  

Suv tarkibidagi og‘ir  metallar    idish  tubiga cho‘kadi.  

 Keyin qopqog‘ini yoping va muzlatgichga qo‘ying.  

1-2 soatdan keyin  muzning birinchi qobig‘i paydo bo‘ladi - uni olib tashlash kerak, chunki uning tarkibida og‘ir suv - deyteriy mavjud.  Suvning qolgan qismini    muzlatib qo‘yasiz. 

 Yana  muz paydo bo‘lib, idishning uchdan ikki  qismini egallaganda  uni   olib, muzlashga ulgurmagan suvni to‘kib  tashlaysiz. Chunki bu zararli kimyoviy birikmalarni o‘z ichiga olgan yengil suvdir.   Qolgan muzni xona haroratida hech qanday qizdirmasdan tabiiy ravishda eritasiz.   Shu    suv tana uchun eng foydalisi, tarkibi ham    chilla  va muzliklardan erib tushguvchi irmoq  suvlariga  yaqin hisoblanadi.

Biroq  bu suvning  fazilati  qanchalik ko‘p bo‘lmasin,  mutaxasislar  uni pala-partish      ichishni tavsiya  qilavermaydilar.  

 Tanamiz aralashmalar, qo‘shimchalar, mineral tuzlardan butunlay tozalangan suyuqlikka moslashishi kerak.  

Birinchi kuni 100 ml dan  boshlab,  miqdorni   asta-sekin oshirish  kerak. 

Olimlarning ta'kidlashicha, kuniga ikki yoki uch stakan chilla  yoki  erigan suv iste'mol qilish bilan tanamiz yaxshigina  tetiklik zaryadini oladi.  Birinchi dozani ovqatdan bir soat oldin och qoringa iching. 

 Eritilgan suvni 10 ° C dan yuqori bo‘lmagan haroratda muzdan tushirishdan so‘ng darhol ichish tavsiya etiladi.  Agar siz iliqroq suv ichmoqchi bo‘lsangiz, u holda isitish harorati 37 ° C dan oshmasligi kerak.

Muazzam Ibrohimova

Bolalar shifokori